خداحافظی با تپق زدن در سخنرانی

تپق چیست؟

در فرهنگنامه دهخدا تپق زدن تحت عنوان «بر زبان آمدن چیزی به جز مراد و منظور گوینده» معنی شده‌است. همچنین در این فرهنگنامه تپق زدن یعنی «بدون اراده بیرون شدن کلمه از زبان» و یا «بعضی حرف را بدل بعض دیگر آوردن».

پس بطور کلی می‌توان گفت تپق زدن یعنی تلفظ اشتباه یا جابجایی آواها و یا گرفتگی زبان که البته بصورت غیرعمدی و غیراداری رخ می‌دهد. بنابراین تپق زدن نوعی خطای گفتاری است، سایر خطاهای گفتاری در سخنرانی عبارتند از:

جمله پرکن‌ها

جمله‌ پرکن‌ها حروف و یا کلماتی هستند که از آنها معمولا هنگام صحبت کردن برای اتصال جمله‌ها یا برای جبران مدت زمان مکث بین جملات استفاده می‌شود. جمله پرکن‌ها بصورت ادای کشیده یک حرف همچون اَ، آ، آم و… در صحبت‌های متداول روزانه بسیار زیاد دیده می‌شوند.

تکیه کلام‌ها

به کلماتی که بسیار زیاد و حتی گاهی بدون توجه به معنی اصلی واژه و بصورت نابه‌جا در گفتار استفاده می‌شوند، تکیه کلام یا تکه کلام می‌گویند. کلماتی مانند خب، درواقع، چیز، به‌اصطلاح از تکیه‌کلام‌های رایج محسوب می‌شوند.

لهجه

لهجه یا گویش روش‌های گوناگون بیان کلمات و واژه‌ها است. افراد مختلف با توجه به شهر یا حتی کشوری که در آن زبان آموخته‌اند از ساختارهای آوایی و دستوری متفاوتی برای گفتار استفاده می‌کنند. این تفاوت‌ها هنگامی که شخص بخواهد بطور استاندارد صحبت کند یا اینکه بخواهد به زبان دیگری سخن بگوید خود را نشان می‌دهند.

دلایل تپق زدن

شاید اگر در حال صحبت در جمع دوستان یا خانواده باشید، تپق زدن شما چندان اهمیتی نداشته باشد، یا حتی باعث ایجاد فضای طنز نیز بشود! اما هنگامی که به عنوان یک سخنران در یک محیط رسمی و یا حتی غیررسمی حاضر می‌شوید، امکان دارد تپق زدن به یک ترس و کابوس برای شما تبدیل شود که هر لحظه از رویارویی با آن هراس دارید.

از طرف دیگر برای یک سخنران حرفه‌ای بسیار اهمیت دارد که بتواند کلمات را بدون اشتباه و در جای خود ادا کند. یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از تپق زدن این است که دلایل اصلی و ریشه‌های این خطای گفتاری را بشناسید تا بتوانید از آنها دوری کنید.

برای آنکه انسان یک عبارت را به زبان بیاورد، سه بخش از مغز باید با یکدیگر هماهنگ شوند. این سه قسمت عبارتند از: معناشناسی، آواشناسی و کلمه‌شناسی. اما هنگامی که هماهنگی و همزمانی عملکرد این سه بخش با یکدیگر بر هم بخورد، خطاهای گفتاری رخ می‌دهند.

متخصصان بر این باورند زمانی که تپق می‌زنید و گرفتگی زبان به وجود می‌آید احتمالا یک وقفه کوتاه در هماهنگی این سه بخش با هم پیش آمده است. به احتمال زیاد دلایل زیر باعث بر هم خوردن هماهنگی مغز و در نهایت تپق زدن می‌شود:

• حواس پرتی و عدم تمرکز
• تمرین نکردن برای سخنرانی
• استرس و ترس از سخنرانی
• سریع صحبت کردن
• سخنرانی به زبان دیگر
• عدم آمادگی برای سخنرانی(سخنرانی بداهه)

انواع تپق چیست؟

معمولا در هنگام تپق زدن یک یا چند تا از اتقاق‌های زیر رخ می‌دهد:

جمله یا عبارتی را فراموش می‌کنید  

جمله یا عبارتی را اشتباه بیان می‌کنید

جمله یا عبارتی را جابجا تلفظ می‌کنید

دو جمله یا عبارت را ترکیب می‌کنید(درهم ریختگی لغات)

برخی آواها را غلیظ‌تر تلفظ می‌کنید

راهکارهای بعد از تپق زدن:

همانطور که گفته شد، تپق زدن یک اتفاق طبیعی و غیرقابل پیش‌بینی و حتی گاهی غیرقابل کنترل است. مهم این است که بعد از تپق زدن بتوانید هر چه سریع‌تر دوباره رشته سخنرانی خود را در دست بگیرید و اجازه ندهید خنده مخاطبان، شما را از هدفتان دور کند. بطور کلی در مواجه با تپق زدن دو راهکار اصلی زیر وجود دارد:

نادیده گرفتن

در قدم اول، پس از تپق زدن بهتر است اصلا به روی خودتان نیاورید! زیرا احتمال دارد کسی متوجه تپق‌ شما نشده باشد یا تعداد کمی متوجه شده باشند.

همراه شدن

اگر دید که اکثر مخاطبان متوجه تپق شما شده‌اند و یا در حال خندیدن هستند، دیگر به روی خود نیاوردن جواب نمی‌دهد! در این موقعیت بهتر است شما هم با جمع همراه شده و بخندید! می‌توانید از این اتفاق به عنوان یک شوخی و طنز برای سخنرانی خود استفاده کنید یا یک داستان یا خاطره‌ای مشابه و خنده‌دار را تعریف کنید. به این ترتیب تپق زدن شما خیلی زود فراموش می‌شود و تاثیر بدی روی روند سخنرانی نخواهد گذاشت.

مقاله کاربرد طنز در سخنرانی می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

علاج واقعه قبل از وقوع!

با وجود اینکه می‌توان حتی بعد از تپق زدن هم به روند عادی سخنرانی برگشت، اما بهتر است تمام تلاش خودتان را بکنید تا احتمال این اتفاق را به حداقل برسانید. در اینجا به چند راهکار برای کاهش تپق زدن در صحبت کردن اشاره می‌شود:

اعتماد به نفس داشته باشید

اعتماد به نفس یک باور و ایمان قلبی مبنی بر این است که می‌توانید کاری را با موفقیت و اطمینان انجام دهید. بنابراین با تقویت پایه‌های اعتماد به نفس خود، می‌توانید کم‌کم به این باور برسید که در سخنرانی کردن مهارت کافی را دارید و می‌توانید با کمترین اشتباه این کار را انجام دهید. اعتماد به نفس اکتسابی است و به کمک روش‌های گوناگون قابلیت افزایش و تقویت دارد. برای آشنایی با این روش‌ها مقاله اعتماد به نفس را حتما مطالعه کنید.

مقاله روش‌های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی را حتما مطالعه کنید!

تمرینات صداسازی و فن بیان

تمرین‌های برای صداسازی و به منظور ادای صحیح کلمات و واژ‌ه‌ها وجود دارد. تمرین‌ةای صداسازی و تقویت فن‌بیان می‌توانند با افزایش مهارت‌های کلامی شما، احتمال تپق زدن را کاهش دهند. یکی از عوامل موثر در کسب مهارت فن‌بیان، شیوه صحیح صحبت کردن و ادای درست کلمات است؛ تمرین‌هایی مانند مشددخوانی، استفاده از خودکار و غیره برای بهبود شیوه تلفظ عبارت‌ها پیشنهاد شده‌است.

مقاله صداسازی چیست؟ آموزش تمرینات صداسازی را هم مطالعه کنید.

چطور صدایی رسا داشته باشیم؟

از زبان بدن کمک بگیرید

نحوه ایستادن و صحبت کردن و حتی نگاه شما می‌توانید تاثیر زیادی روی افزایش میزان اعتماد به نفستان داشته باشد. گذشته از اینها تا حد زیادی استرس و اضطراب سخنرانی را کاهش می‌دهد. هنگام سخنرانی تا جایی که ممکن است سعی کنید صاف بایستید؛ شکم را تو کشیده و قفسه سینه را بالا دهید. با همه مخاطبان ارتباط چشمی برقرار کنید و از حرکات دشت‌ةا و حالت چهره خود برای بیان منظور و مقصدتان کمک بگیرید.

مقاله ارتباط غیر کلامی و زبان بدن در سخنرانی در این زمینه به شما کمک می‌کند.

سخنرانی را تمرین کنید

آموزش سخنرانی نیز مانند مراحل یادگیری هر مهارت دیگری دارای دو بخش است؛ آموزش‌های تئوری و آموزش‌های عملی. تنها با خواندن مقاله درباره سخنرانی یا درباره تپق زدن نمی‌توانید مهارت‌ةای لازم را کسب کنید. هرچه یک کار را بیشتر انجام دهید احتمال بروز خطا و اشتباه در انجام آن کار رفته رفته به حداقل می‌رسد. بنابراین تا می‌توانید با استفاده از روش‌هایی همچون سخنرانی در مقابل آینه یا تهیه فیلم سخنرانی، سخنرانی را تمرین کنید.

به مطالب بیشتری نیاز دارید؟ مقاله همه چیز درباره سخنرانی را حتما بخوانید!